vrijdag, december 17, 2010

Geertgen


Gewoontegetrouw bestaat de kerstwijding uit een plaatje met een praatje. Vandaag gaat het over Johannes de Doper. De plaatjes komen uit Italië, dat spreekt. Maar terwijl het koortje van Otto zingt staat er geruime tijd een nogal boerse Johannes op het scherm. Ik kijk er langdurig naar. Het is prachtig. Dit is geen mediterraan plaatje, dit moet een Duitse Johannes zijn.

Na afloop vraag ik Hans, de organisator van de plaatjes, wie die Duitser is. Ik ken dat schilderij. Hans lacht. Het is geen Duitser, het is onze eigen Geertgen tot Sint Jans, gewoon uit Haarlem. Nou ja, ongeveer goed. Haarlem, Hannover, wat scheelt het?

Thuisgekomen blader ik door het enige boek dat ik over Geertgen bezit, het in de Palet serie uitgegeven boekje dat in een onbekend maar lang vervlogen jaar geschreven werd door een zekere W. Vogelsang. En ik lees hoe mooi er vroeger over kunst geschreven werd, hoe liefdevol en gedetailleerd:
Een juweel van schildering en tegelijk van gaafheid - daarentegen uit de late periode, naar 't schijnt - besluit de reeks der kleine schilderijen, waar Geertgen de beschouwer op vergast: de in de eenzaamheid mediterende Johannes de Dooper. In de eenzaamheid, want er is geen woestijn te bekennen om dien in de diepste gedachten verzonken asceet in zijn wijde bruine pij, die een sterk blauwen lakenschen lap, als mantel achteloos om zijn schouder heeft gelegd. Hij zit en staart en peinst; het bleeke gezicht met den langen neus, den dichten haardos en den recht langs den wangen geknipte baard, leunt tegen de magere rechterhand. De linker, waarvan de vingers ietwat schijnen te bewegen, rust op de dij: - de eene groote, naakte, platte voet aan het tengere been wrijft zacht over den anderen. Verzonkenheid is niet sterker uit te drukken, maar ook niet edeler te encadreeren dan in dit klare, welige landschap van een nazomer; golvende, grazige heuvelen, fijn geteekende kruiden en schaduwrijk geboomte, waar een vlucht donkere vogels haar slanke ellips rijgt in de lichte lucht. Men kan zich in dit landschap, dat een en al stemming is, uren lang verdiepen, het altijd weer bezien, het altijd weer ondergaan. Als de "const van landtschap maken" van Haarlem is uitgegaan, zoals van Mander wil, dan stamt zij eerst af van dit verheven kleinood van Hollandsche schilderkunst.
Goed kijken is een kunst. Waar hangt dit doek? Ik wil het zien.

5 Comments:

Anonymous Jaap said...

Wat moet dat ene lam daar? Moet haast wel het Lam Gods zijn, dat in mensengedaante door Johannes gedoopt gaat worden. Of is dat net gebeurt en bepeinst de doper hier het lot dat zijn dopeling wacht?

Hier zal toch wel wat over geschreven zijn door een of andere kunsttoelichter?

1:03 a.m.  
Anonymous Jaap said...

oeps! ik bedoel 'gebeurd'. Sorry.

1:04 a.m.  
Anonymous Gerhard Binkhorst said...

Gemäldegalerie der staatlichen Museen te Berlijn, ook daar kun je veel takken met sneeuw en ongetwijfeld veel Brahms horen,


Gerhard

2:05 p.m.  
Blogger Frank Blaakmeer said...

Dag broer. Dat lam is denk ik een iconografische gewoonte zonder implicatie voor de temporele orde van het verhaal. De beroemde frase "lam gods" komt buiten het boek der Openbaringen alleen voor in het Johannesevangelie: "De volgende dag zag hij Jezus tot zich komen en zeide: Zie, het lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt." Vandaar.

11:53 p.m.  
Blogger chenlili said...

michael kors handbags
michael kors outlet
hollister clothing
polo ralph lauren outlet
ray ban sunglasses
nfl jerseys wholesale
adidas outlet store
tommy hilfiger
coach factory outlet online
burberry outlet online
201712.15chenjinyan

7:13 a.m.  

Een reactie posten

<< Home